زهرا عباس نژاد

دان‌که در راه حق و سلوک این طریق، اگر به جایی رسیده‌ام، به برکت بیداری شب‌ها و مراقبت در امور مستحب و ترک مکروهات بوده است، ولی اصل و روح همه این اعمال، خدمت به ذراری ارجمند رسول‌اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم است.

نکته های ناب از عالم عارف، آیةالله شیخ حسنعلی اصفهانی/ نخودکی

مرحوم نخودکی عالم و عارف کامل در توصیه هایی ارزشمند به فرزندشان راه رستگاری و نجات از مشکلات را با 14 توصیه به ایشان و سایر مخاطبین اعلام کردند.

حضرت حق صد و بیست و چهار هزار پیغمبر داشته است که شاید در مقابل هر نبی لااقل ده ولی بوده است، و همه آن‌ها برای هدایت طریق آمده‌اند. پیغمبری در مناجات عرض کرد: «رب این الطریق الیک» یعنی: «پروردگارا! راه به سوی تو کدام است؟» خطاب رسید: «دع نفسک و تعال» یعنی: «نفس خویش را رها کن و بیا».

حدیث است که خداوند می‌فرماید: «لاتجعل بینی و بینک عالماً مفتوناً بالدنیا فیصدّک عن طریق محبتی فان اولئک قطّاع طریق عبادی‌المریدین»، کافی 1/46؛ یعنی: «عالمی را که قلبش شیفته محبت دنیا است، بین من و خود قرار مده، که راه دوستی مرا به تو ببندد، زیرا آنان راهزنان بندگان پوینده من هستند».

از حضرت عیسی علیه‌السلام سۆال شد: «من نجالس؟» یعنی: «با چه کس همنشین باشیم» فرمود: «من یذکّرکم الله رۆیته و یزید فی علمکم منطقه و یرغّبکم فی‌الاخرة عمله» یعنی: «با کسی همنشین باشید که دیدن او شما را به یاد خدا بیندازد، و سخن او بر علم و دانش شما بیفزاید، و عمل او شما را به آخرت ترغیب نموده و مایل سازد». اما مردم طالب کسی هستند که میان آن‌ها و محبوبشان دلاله باشد. چون طالب دنیا هستند که آن‌ها را به دنیایشان برساند.
بکوش که تا همت بلند داری که با همت بلند، به سوی این پستی‌ها و بلندی‌ها نظر نخواهی کرد. صاحبان همت عالی هرگز خود را کارهای پست و مشاغل دون آلوده نساخته و نفس خویش را ارفع از آن می‌شمارند. به اسلاف و پیشینیان پاک و منزه خود، اقتدا و تأسی کن. از خداوند می‌خواهم که تو را در طریق مستقیم و راه راست داخل فرماید و کتاب تو را در علیین قرار دهد. حضرت صادق علیه‌السلام به فرزندش اسماعیل فرمود: فرزندم، در آموختن علم سرّ یا دانش پنهان کوشش بی‌شماری است، افزون از آن‌چه که درباره آن گمان رود. فرزندم، هر کس که علم ظاهر و آشکار را آموخت و از علم سرّ و پنهان، روی بتافت، به هلاکت فرو افتاد و به سعادت و نیکبختی نرسید.

عمده نظر در دو مطلب است: یکی غذای حلال، دوم توجه در نماز و اصلاح آن. اگر این دو درست باشد باقی درست است. عمده همّ حقیر، اصلاح قلب است و ذکر «یا حیّ و یا قیوم» سحرگاه برای همین است

فرزندم، اگر خواهی که پروردگارت اکرام نموده و علم سرّ را به تو اعطا فرماید، در دنیا به چشم دشمنی بنگر و شناسای اهمیت و ارزش خدمت به صالحین باش و موقع و شرایط خویش را برای مردن محکم ساز. آن‌گاه که این سه خصلت در تو جمع شد، پروردگار متعال تو را با عطای علم سرّ، اکرام خواهد فرمود.»

توصیه‌های چهارده‌گانه
اول: آن‌که نمازهای یومیه خویش را در اول وقت آن‌ها به جای آوری.

دوم: آن‌که در انجام حوایج مردم، هرقدر که می‌توانی بکوشی و هرگز میندیش که فلان کار بزرگ از من ساخته نیست،‌ زیرا اگر بنده خدا در راه حق، گامی بردارد، خداوند نیز او را یاری خواهد فرمود.

سوم: آن‌که سادات را بسیار گرامی و محترم شماری و هرچه داری، ‌در راه ایشان خرج و صرف کنی و از فقر در این کار پروا منمایی. اگر تهیدست گشتی، دیگر تو را وظیفه‌ای نیست.

چهارم: از تهجد و نماز شب غفلت مکن و تقوا و پرهیز پیشه خود ساز.

پنجم: به آن مقدار تحصیل کن که از قید تقلید وارهی.

ششم: بدان‌که انجام امور مکروه، موجب تنزل مقام بنده خدا می‌شود و به عکس، اتیان مستحبات، مرتبه او را ترقی می‌بخشد.

از حضرت عیسی علیه‌السلام سۆال شد: «من نجالس؟» یعنی: «با چه کس همنشین باشیم» فرمود: «من یذکّرکم الله رۆیته و یزید فی علمکم منطقه و یرغّبکم فی‌الاخرة عمله» یعنی: «با کسی همنشین باشید که دیدن او شما را به یاد خدا بیندازد، و سخن او بر علم و دانش شما بیفزاید، و عمل او شما را به آخرت ترغیب نموده و مایل سازد». اما مردم طالب کسی هستند که میان آن‌ها و محبوبشان دلاله باشد. چون طالب دنیا هستند که آن‌ها را به دنیایشان برساند

هفتم: بدان‌که در راه حق و سلوک این طریق، اگر به جایی رسیده‌ام، به برکت بیداری شب‌ها و مراقبت در امور مستحب و ترک مکروهات بوده است، ولی اصل و روح همه این اعمال، خدمت به ذراری ارجمند رسول‌اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم است.

هشتم: عمده نظر در دو مطلب است: یکی غذای حلال، دوم توجه در نماز و اصلاح آن. اگر این دو درست باشد باقی درست است. عمده همّ حقیر، اصلاح قلب است و ذکر «یا حیّ و یا قیوم» سحرگاه برای همین است.

نهم: بین‌الطلوعین را به چهار قسمت تقسیم کنید: یکی اذکار و تسبیح، دیگر ادعیه، سوم قرائت قرآن و بالاخره فکری در اعمال روز گذشته. اگر موفق به طاعتی بوده‌اید، شکری کنید؛ و اگر خدای نکرده ابتلا به معصیتی یافته‌اید، استغفار کنید.

دهم: دیگر آن‌که هر روز صدقه دهید، ولو به وجه مختصر. شب‌ها قدری در بی‌اعتباری دنیا و انقلاب آن فکر نمایید و ملاحظه کنید که دنیا با اهل دنیا چگونه سلوک می‌کند.

نخست موعظه پیر می‌فروش این بود/ که از معاشر ناجنس احتراز کنید

یازدهم: در مورد ذکر، در آغاز چند صلوات فرستاده و دل را حاضر کنید و بعد مشغول ذکر شوید.

دوازدهم: برای توفیق تهجد و گشایش در کار؛ هر صبح از تلاوت قرآن مجید مخصوصاً یس غفلت منما.

سیزدهم: حرارتی که بر اثر مصاحبت با مردان بد و شرور در مزاج آدمی پدید می‌آید، جز به وسیله سردی و برودت مصاحبت با نیکان و مردم صالح زایل نمی‌گردد.

چهاردهم: بزرگان خیلی بر احتراز از مجالست با منکرین تأکید دارند و گفته‌اند ضرری که یک وسوسه به وجود می‌آورد، در طول سال‌های دراز ممکن نیست بتوان آن را رفع کرد.

منبع :خبرگزاری شبستان به نقل از نامه‌های عرفانی‌نشان از بی‌نشان‌ها

جوانان؛ نقطه امید
جوانان متعهد و دین باور ایران اسلامی، نقشی اساسی در پیروزی انقلاب اسلامی و حفظ استقلال و آزادی ملت رشید ایران داشته، در صحنه های مختلف از کیان اسلام و انقلاب دفاع و پاسداری کرده اند. بر همین اساس، امام خمینی رحمه الله جوانان را نقطه امید و پاسدار مکتب معرفی کرده، چنین فرموده است: «این جانب در این نفس های آخر عمرم، امیدم به طبقه جوان، عموما دانشجویان خارج و داخل، اعم از روحانی و غیره می باشد. امید است دانشمندان و متفکران روشن ضمیر، مزایای مکتب نجات بخش اسلام که کفیل سعادت همه جانبه بشر و هادی سُبُل خیر در دنیا و آخرت، و حافظ استقلال و آزادی ملت ها، و مربی نفوس و مکمل نقیصه های نفسانی و روحانی و راهنمای زندگی انسانی است، برای عموم بیان کنند».

امام خمینی رحمه الله و چشم امید به جوانان
امام خمینی رحمه الله حکیمی ژرف اندیش بود که از آغاز نهضت اسلامی، با نگاه اندیشمندانه خود، موجب بیداری دینیِ قشر عظیم جوانان این مرز و بوم شد. ایشان در آغاز حرکت الهی خود در نجف اشرف، تمامی جوانان روحانی و دانشجو را با نگاهی نو، همه سویه، ژرف و جامع به دین فراخوانْد و فرمود: «حس مسئولیت نسل جوان و کوشش های بی شائبه آنان در راه دفاع از اسلام و نوامیس قرآن مجید، در خور تقدیر و امیدواری است. این جانب در این تبعیدگاه ثانوی، چشم امیدم به جوانان روحانی و دانشگاهی مسلمان بوده و انتظار دارم که با تهذیب نفس و اخلاص، مطالعات و تحقیقات وسیع و دامنه داری را در زمینه شناخت احکام اسلامی و مبانی نورانی قرآن آغاز نمایند؛ اسلام واقعی را بشناسید و بشناسانید».

جوانان و مقوله آزادی
در نگاه اسلام، آزادی، مایه کمال و رشد جامعه است. البته اسلام، استفاده های خیانت آلود از واژه آزادی را مجاز نمی داند؛ زیرا در این صورت، جامعه دچار انحطاط و انحراف شده، به سقوط کشیده می شود. بر همین اساس است که امام راحل رحمه الله با هوشیاری، جوانان را از آزادی غربی که به بی بند و باری و لجام گسیختگی می انجامد، منع فرموده است: «این ها که آزادی می خواهند، این ها که می خواهند جوان های ما آزادباشند، قلم فرسایی می کنند برای آزادی جوان های ما، چه نحو آزادی را می خواهند؟ می خواهند جوانان ما آزاد بشوند، قمارخانه ها باز باشد، به طور آزاد مشروب خانه ها باز باشد، به طور آزاد عشرت خانه ها باز باشد. این چیزی است که از غرب دیکته شده است…. باید همه بدانیم آزادی به شکل غربی آن که موجب تباهی جوانان و دختران و پسران می شود، از نظر اسلام و عقل محکوم است و تبلیغات و مقالات و سخنرانی ها و کتب و مجلاتِ بر خلاف اسلام و عفت عمومی و مصالح کشور، حرام است و بر همه ما و همه مسلمانان جلوگیری از آن ها واجب است و از آزادی های مخرب باید جلوگیری شود».

جوانان و اصلاح نفس
تربیت و تهذیب جوانان، یکی از موضوعات کلیدی در بهبود جامعه اسلامی است. توجه به اصلاح نفس جوانان، برگرفته از معارف وحیانی و آموزه های عقلانی است که همواره در آسمان ذهن پیشوایان دینی ما می درخشد؛ از جمله امام صادق علیه السلام فرموده است: «جوانان را دریابید؛ زیرا آنان سریع تر از دیگران به کارهای خیر روی می آورند». حضرت امام خمینی رحمه الله هم باتوجه به این ویژگی جوانان چنین فرمود: «شما جوان ها بهتر می توانید تحصیل نفس کنید، شما به ملکوت نزدیک تر هستید از پیرمردها، در شما آن ریشه های فساد کمتر است…. یک پیر بخواهد اصلاح بشود، بسیار مشکل است؛ جوان زودتر اصلاح می شود…. نگذارید برای ایام پیری، حالا که جوان هستید سیر خودتان را بکنید، شروع کنید الان».

نكته سيزدهم: تاثير نماز بر بيماريهاي اضطرابي

الا بذكر الله تطمئن القلوب

( قرآن مجيد )

اضطراب بيماري شايع قرن اتم و كهكشان است ، پيشرفت سريع و پيچيده تمدن و در عين حال بي توجهي به ارزش هاي مذهبي و خانوادگي هر روز بيش از پيش براي افراد و اجتماع اضطراب هاي جديد بوجود مي آورد . (19)

از نظر روانپزشكان ، اضطراب با يك احساس منتشر و مبهم دلواپسي كه اغلب ناخوشايند و بدون دليل است مشخص مي شود كه معمولا با يك يا چند مشكل جسمي همراه مي گردد . از جمله شخص ممكن است علامتهاي جسمي چون احساس طپش قلب ، تنگي نفس و درد قفسه سينه ، خالي شدن سردل ، تعريق ، سردرد ، تكرر ادرار ، اسهال ، گزگز دست و پاها ، لرزش و را نيز به همراه داشته باشد . اضطراب ، گاهي به شكل طبيعي در اشخاص سالم بروز مي كند و گاهي به صورت بيمارگونه و دائمي در مي آيد كه نياز به درمان و مراقبت پزشكي دارد . با اينكه دلايل علمي مختلفي از ديدگاههاي مختلف بعنوان دلايل بروز اضطراب و تشديد آن ارائه شده است اما همچنان دور شدن از ايمان مذهبي بعنوان يك عامل عميق در بروز اضطراب نقش غير قابل انكاري دارد (20) و به اين ترتيب نقش پيشگيري كننده و حتي درمانگر مذهب در مورد اضطراب قابل بررسي است .

آرامش حاكم بر روح و روان و در نتيجه آن جسم اشخاص مذهبي ، در مقايسه با آشفتگي رواني و جسمي و اضطراب لامذهب ها از دير باز مورد توجه پزشكان بوده است .

به اين ترتيب در بعد پيشگيري از اضطراب و براي آرامش دائمي جسم و روان نماز نقش خارق العاده اي را ايفا مي كند . از طرفي در بعد درمان بيماران مبتلا به اضطراب ، امروز علاوه بر درمانهاي دارويي ، از روش هاي چون آموزش انبساط آرامش عضلاني و همچنين تلقين بوسيله هيپنوتيزم نيز استفاده مي شود (21) كه ما در مورد انبساط عضلاني ناشي از نماز در نكته چهارم از اين مجموعه مقالات ، سخن گفته ايم و درباره تلقين هاي سازنده ناشي از نماز نيز در آينده سخن خواهيم گفت .

تنها در مورد اضطراب ، بد نيست به اين نكته اشاره كنيم كه شخص نمازگزار با ايمان به قدرت لا يتناهي پروردگاري كه در مقابلش كرنش مي كند ، خود را در مقابل هر عاملي كه قصد به خطر انداختن و ترساندن ( و در نتيجه مضطرب ساختن ) او را داشته باشد ايمن مي يابد و ضمن تكرار باور اعتقادي خود طي نمازهايي پنجگانه يوميه اين ايمني همه جانبه را ، به روان خود تلقين مي كند و سرانجام آرامش عميق را در وجود خود ملكه مي سازد .

در راستاي اين موضوع تحقيقات علمي در برخي كشورهاي مسلمان نشان مي دهد كه بيماران مضطربي كه در كنار درمانهاي رايج ضد اضطراب ، به خواندن نماز و قرآن و حتي احاديث نبوي تحريك شده اند (22) از درجه درمان به مراتب بالاتري نسبت به سايرين برخوردار بوده اند .

ن

پيغمبر (صلّى اللَّه عليه و آله و سلّم) فرمود: بهترين زنان عالم چهار نفرند: مريم دختر عمران، فاطمه دختر محمد، خديجه دختر خويلد، آسيه زن فرعون. [كشف الغمه ج 2 ص 76.] پيغمبر فرمود: فاطمه (عليهاالسلام) از بهترين زنان بهشت است. [كشف الغمه ج 2 ص 76.] رسول خدا (صلّى اللَّه عليه و آله و سلّم) فرمود: هنگامى كه قيامت برپا شود، منادى حق از عرش ندا مى كند: اى مردم چشمهايتان را ببنديد تا فاطمه از صراط عبور كند. [كشف الغمه ج 2 ص 83- ذخائر العقبى ص 48.] پيغمبر (صلّى اللَّه عليه و آله و سلّم) به فاطمه فرمود: خدا بواسطه ى غضب تو غضب مى كند و بواسطه ى خشنودى تو خشنود مى گردد. [كشف الغمه ج 2 ص 84- اسد الغابه ج 5 ص 522.] عايشه مى گويد: بعد از رسول خدا كسى را راستگوتر از فاطمه نديدم. [كشف الغمه ج 2 ص 89- ذخائر العقبى ص 44.] امام محمد باقر (عليه السلام) فرمود: به خدا سوگند! خدا فاطمه (عليهاالسلام) را بوسيله علم، از فساد و بدى ها بازداشت. [كشف الغمه ج 2 ص 89.] امام صادق عليه السلام فرمود: فاطمه عليهاالسلام نزد خدا به نه اسم خوانده مى شود: فاطمه، صديقه، مباركه، طاهره، زكيه، رضيه، مرضيه، محدثه، زهرا. علت اينكه فاطمه ناميده شذ اينست كه از شرور و بدى ها معصوم و محفوظ است. اگر على (عليه السلام) نبود همسر لايقى براى فاطمه پيدا نمى شد. [كشف الغمه ج 2 ص 89.] از امام محمد باقر عليه السلام پرسيدند: چرا فاطمه (عليهاالسلام) به نام زهرا ناميده شد؟ فرمود: زيرا خدا او را از نور عظمت خودش آفريد. بواسطه ى نور آن حضرت آسمان و زمين روشن شد. به حدى كه ملائكه تحت تأثير آن نور قرار گرفتند و براى خدا به سجده افتادند، گفتند: خدايا اين نور چيست؟ فرمود: شعله اى است كه از نور عظمت خودم آفريدم و در آسمان ها ساكنش نمودم. او را از صلب بهترين پيمبران خارج خواهم ساخت و از اين نور ائمه و پيشوايان دين را خارج مى كنم تا مردم را به سوى حق هدايت كنند. آنان جانشينيان پيغمبر من خواهند بود. [كشف الغمه ج 2 ص 90.] پيغمبر (صلّى اللَّه عليه و آله و سلّم) به فاطمه فرمود: دخترم! خدا به دنيا توجه نمود و مرا بر تمام مردم برگزيد. در مرتبه ى دوم باز بدان توجه نمود و همسر تو على (عليه السلام) را بر سايرين برترى داد. براى سومين مرتبه نيز توجه نمود و ترا بر زنان عالم برترى داد. و در مرتبه ى چهارم توجه كرد و حسن و حسين (عليهماالسلام) را بر جوانان اهل بهشت امتياز داد. [كشف الغمه ج 2 ص 91.] پيغمبر (صلّى اللَّه عليه و آله و سلّم) فرمود: بهشت مشاق ديدار چهار زن است: اول مريم دختر عمران، دوم آسيه زن فرعون، سوم خديجه دختر خويلد، چهارم فاطمه دختر محمد. [كشف الغمه ج 2 ص 92.] پيغمبر (صلّى اللَّه عليه و آله و سلّم) فرمود: فاطمه پاره ى تن من است. اذيت او اذيت من خشنودى او خشنودى من است. [كشف الغمه ج 2 ص 92.] پيغمبر اكرم در حالى كه دست فاطمه (عليهاالسلام) را در دست داشت فرمود: هر كس اين را مى شناسد، و هر كس نمى شناسد، اين فاطمه دختر محمد، و پاره ى تن من و قلب و روح من است. هر كس او را اذيت كند مرا اذيت نموده و هر كس مرا اذيت كند خدا را اذيت كرده است. [كشف الغمه ج 2 ص 92. الفصول المهمه تاليف ابن صباغ نجف ص 128.] ام سلمه مى گويد: فاطمه شبيه ترين مردم بود، به رسول خدا. [كشف الغمه ج 2، ص 97.] پيغمبر (صلّى اللَّه عليه و آله و سلّم) فرمود: فاطمه حوريه اى است به صورت انسان . [دلائل الامامه ص 52.] پيغمبر فرمود: فاطمه اول كسى است كه داخل بهشت مى شود. [بحارالانوار ج 43 ص 44.] امام صادق (عليه السلام) فرمود: فاطمه را بدان جهت فاطمه ناميدند كه مردم قدرت ندارند حقيقت او را درك كنند. [بحارالانوار ج 43 ص 65.] پيغمبر مى فرمود: خدا من و على و فاطمه و حسن و حسين (عليهم السلام) را از يك نور آفريد. [كشف الغمه ج 2 ص 84.] ابن عباس مى گويد: از رسول خدا پرسيدم: آن كلماتى كه حضرت آدم از خدا ياد گرفت و بوسيله ى آنها توبه اش قبول شد چه بود؟ فرمود: خدا را قسم داد به حق محمد و على و فاطمه و حسن و حسين (عليهم السلام) بدان جهت توبه اش قبول شد. [كشف الغمه ج 2 ص 91.] پيغمبر (صلّى اللَّه عليه و آله و سلّم) فرمود: اگر على نبود، براى فاطمه شوهر لايقى وجود نداشت. [كشف الغمه ج 2 ص 98.] پيغمبر (صلّى اللَّه عليه و آله و سلّم) مى فرمايد: وقتى معراج رفتم در بهشت گردش كردم و قصر فاطمه را ديدم كه هفتاد قصر بود و از لؤلؤ و مرجان ساخته شده بود. [بحارالانوار ج 43 ص 76.] پيغمبر به فاطمه فرمود: مى دانى چرا فاطمه ناميده شدى؟.

على بن ابى طالب عليه السلام گفت: يا رسول اللَّه چرا فاطمه ناميده شد؟.

فرمود: چون او و پيروانش از آتش دوزخ درامانند. [بحار ج 43 ص 14. كشف الغمه ج 2 ص 89.] امام صادق عليه السلام مى فرمايد: رسول خدا خيلى فاطمه را مى بوسيد، عايشه اعتراض كرد. پيغمبر در جواب فرمود: هنگامى كه مرا به معراج بردند داخل بهشت شدم، جبرئيل مرا نزد درخت طوبى برد و از ميوه هايش به من داد، آنها را خوردم و نطفه اى از آنها در من بوجود آمد. وقتى به زمين آمدم با خديجه همبستر شدم، به فاطمه آبستن شد. از اين رهگذر است كه هر وقت فاطمه را مى بوسم بوى درخت طوبى به مشامم مى رسد. [بحارالانوار ج 43 ص 6.] ابن عباس مى گويد: يك روز على و فاطمه و حسن و حسين عليهم السلام نزد پيغمبر بودند، فرمود: خدايا تو مى دانى كه اينان اهل بيت من و گرامى ترين مردم هستند. دوستانشان را دوست بدار و با دشمنانشان دشمنى كن. يارى كنندگانشان را يارى كن. از تمام بدى ها پاكشان گردان. از تمام گناهان محفوظشان بدار. بواسطه ى روح القدس تأييدشان فرما. سپس فرمود: يا على تو امام امت و جانشين من هستى. مؤمنين را به سوى بهشت هدايت مى كنى. گويا دخترم فاطمه (عليهاالسلام) را مى بينم كه در روز قيامت بر مركبى از نور سوار شده در جانب راستش هفتاد هزار ملك و در جانب چپش هفتاد هزار و پيش رويش هفتاد هزار و پشت سرش هفتاد هزار فرشته حركت مى كنند و زنان مؤمن امتم را به سوى بهشت مى برد. پس هر زنى كه نمازهاى پنجگانه را بخواند، و ماه رمضان را روزه بدارد، حج خانه ى خدا را بجاى آورد، و زكات اموالش را بپردازد، و از شوهر اطاعت كند و على بن ابى طالب (عليه السلام) را دوست بدارد، بواسطه ى شفاعت فاطمه داخل بهشت خواهد شد. فاطمه (عليهاالسلام) بهترين زنان جهان است.

گفته شد يا رسول اللَّه آيا فاطمه بزرگ زنان عصر خودش مى باشد؟ فرمود: آن مريم است كه بزرگ زنان عصر خودش بود، دخترم فاطمه، بهترين زنان گذشته و آينده است. وقتى در محراب عبادت قرار مى گيرد هفتاد هزار از فرشتگان مقرب الهى به او سلام مى دهند. و مى گويند: اى فاطمه! خدا ترا برگزيد و پاكيزه نمود و بر جميع زنان عالم برترى داد.

سپس متوجه على (عليه السلام) شد و فرمود: يا على فاطمه پاره ى تن من و نور چشم من و ميوه ى دل من مى باشد هر كه او را ناراحت كند مرا ناراحت مى كند و هر كه او را خشنود نمايد مرا خشنود مى سازد. فاطمه (عليهاالسلام) نخستين كسى است كه به من ملحق خواهد شد، بعد از من به او خوبى كن. حسن و حسين عليهماالسلام فرزندان و گلهاى من مى باشند و بهترين جوانان اهل بهشتند، بايد همانند گوش و چشمت آنان را گرامى بدارى.

سپس دستش را به جانب آسمان برداشت و فرمود: خدايا تو شاهد باش كه من دوستان اينان را دوست مى دارم و دشمنانشان را دشمن دارم. [بحارالانوار ج 43 ص 24.]                              بانوى نمونه اسلام فاطمه زهرا (س)

ابراهيم اميني

ريح آيه الكرسى به يك آيه دارد و آن هم تا هو العلى العظيم است.

رابعا: جميع مفسرين از عامه و خاصه در بيان فضائل و خواص آية الكرسى در ذيل همين آيه ذكر كرده‏اند و سپس آن دو آيه را متعرض شده‏اند.

و خامسا تصريح بسيارى از علماء باين موضوع بنحو ارسال مسّلم چنانچه در مجمع البحرين مى‏فرمايد:

«آية الكرسى معروفةٌ وهى الى قوله «وهو العلى العظيم»(10)».

وامكان آيه تا «هم فيها خالدون» گفته‏اند به دو صورت استدلال كرده‏اند.

1 ـ متعارف بودن بين مسلمين.

2 ـ در بسيارى از اخبار مرموزه آية الكرسى را بخواند تا فيها خالدون.

اما همه اينها دلائل قابل اعتنايى است و دلائل دسته اول قوى و نيرو مند بنظر مى‏رسد.(11)

ارزش معنوى آية الكرسى

درباره ارزش معنوى و عظمت روحانى آية الكرسى روايات بسيارى از رسول اكرم صلى‏الله‏عليه‏و‏آله‏وسلم و ائمه طاهرين عليهم‏السلام براى مزيد اطلاع به بعضى از آنها شاره مى‏شود.

1 ـ بزرگترين آيه در قرآن.

عن رسول اللّه‏ صلى‏الله‏عليه‏و‏آله‏وسلم اَنَّه قالَ: «اِنّ اَعْظَمَ آيةٍ فِي الْقُرْآنِ آيةُ الْكُرْسيّ»(12).

ترجمه: از پيامبر اسلام صلى‏الله‏عليه‏و‏آله‏وسلم نقل شده است كه فرمودند: بدرستيكه بزرگترين آيه در قرآن آية الكرسى مى‏باشد.

2 ـ گنج آسمانى.

عَنْ عَلِيٍ عليه‏السلام اَنَّهُ قالَ: «لَوْ تَعْلَمُونَ مافيها لَما تَرَكْتُمُوها عَلى حالٍ اِنَّ رسولَ اللّه‏ِ6 قال: اُعْطيتُ آيةَ الكرسيِّ مِن كَنْزِ تَحْتِ الْعَرْشِ لَم يُؤتَها نَبِىٌّ قَبْلي»(13).

على عليه‏السلام فرمودند: اگر از آثار معنوى اين آيه شريفه آگاه مى‏بوديد در هيچ حالى، آنرا ترك نمى‏كرديد پيغمبر اكرم صلى‏الله‏عليه‏و‏آله‏وسلم فرمود: آية الكرسى از گنجينه‏اى در زير عرش به من عطا شده است و قبل از من به هيچ پيغمبرى چنين عطائى نشده است.
3 ـ آية الكرسى سيّد سوره بقره.

عَنْ عَلِيٍ عليه‏السلام قال: «سَمِعْتُ رَسُولَ اللّه‏ِ صلى‏الله‏عليه‏و‏آله‏وسلم يَقُولُ يا عَلِيّ…سَيِّدُ الْكَلامِ الْقُرْآنُ وَسَيِّدُ الْقُرْآنِ الْبَقَرَةُ وسَيِّدُ الْبَقَرَةِ آيَةُ الْكُرْسِيّ يا عَلِيُّ اَنَّ فيها لَخَمْسينَ كَلِمَةً فى كُلِّ كَلِمَةٍ خَمْسَونَ بَرَكَةً»(14).

ترجمه:

رسول اكرم صلى‏الله‏عليه‏و‏آله ضمن حديثى به على عليه‏السلام فرمود: قرآن كلام برتر و بزرگ است و سوره بقره سد قرآن و آية الكرسى سيد بقره است سپس فرمود: در آية الكرسى پنجاه كلمه است و در هر كلمه پنجاه بركت و خير وجود دارد.

4 ـ اثر خواندن آية الكرسى در هر صبح.

هر كس صبح يك مرتبه آية الكرسى را بخواند خداوند متعال يك ملك مُوَكِّل فرمايد كه تا شام او را از بليّات محافظت كند و چون دو مرتبه بخواند دو ملك مُوَكِّل فرمايد و چون سه مرتبه بخواند سه ملك مأمور فرمايد و چون چهار بار بخواند چهار ملك موكل فرمايد كه او را از بليّات نگاهدارند تا شام و چون پنج مرتبه بخواند خطاب شود كه واگذاريد او را كه من خودم نگاهدارى مى‏نمايم همچنين اگر شام قرائت نمايد تا سبح از بلاها محفوظ مى‏ماند(15).

5 ـ ثواب آية الكرسى در نماز مستحبى.

قال ابو عبداللّه‏ عليه‏السلام : «مَنْ قَرَأَ قل هُوَ اللّه‏ُ اَحَدٌ وَاِنّا اَنْزَلْناهُ في لَيْلَةِ الْقَدْرِ وَآيَةَ الكُرْسىِّ فى كُلِّ رَكْعَةٍ مِنْ تَطّوُّعِهِ فَقَدْ فَتَحَ اللّه‏ُ لَهُ بِاَفْضَلِ اَعْمالِ الاْدَميّينَ اِلاّ مَنْ اَشْبَهَهُ فَزادَ عَلَيْهِ»(16).

ترجمه:

امام صادق عليه‏السلام فرمود: هر كس در هر ركعت از نماز مستحب خود سوره قل هو اللّه‏ احد وانا انزلناه و آية الكرسى را بخواند خداوند او را موفق به افضل اعمال انسانها نموده است. مگر آن كسى كه شبيه او كند و از او زيادتر بخواند.

6 ـ آية الكرسى برتر قرآن شريف.

عن الصّادِقَ عليه‏السلام قال: «اِنَّ لَكُلِّ شيءٍ ذِرْوَةٌ وَذِرْوَةُ الْقُرْآنِ آيَةُ الكُرْسِيِّ»(17).

ترجمه:
امام صادق عليه‏السلام فرمودند: براى هر چيز فرد برتر و نقطه اعلا وجود دارد و آية الكرسى اعلا و برتر قرآن شريف است.

7 ـ خواندن آية الكرسى با كيفيت خاص.

قالَ رَسُولُ اللّه‏ِ صلى‏الله‏عليه‏و‏آله‏وسلم .

«مَنْ قَرَأَ اَرْبَعَ آياتٍ مِنْ اَوَّلِ الْبَقَرَةِ وَآيَةَ الْكُرْسَيِّ وَايَتَيْنِ بَعْدَها وَثَلاثَ آياتٍ مَنْ اخِرِها لَمْ يَرَ في نَفْسِهِ وَمالِهِ شَيئا يُكْرِهُهُ، وَلا يُقَرِّبُهُ شَيْطانٌ وَلا يَنْسَى الْقُرْآنَ»(18). الآمآ* ذَلِكَ الْكِتَبُ لاَ رَيْبَ فِيهِ هُدٍى لِلْمُتَّقيِنَ* الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِالْغَيْبِ وَيُقِيمُونَ الصَّلَوةَ وَمِمَّا رَزَقْنَهُمْ يُنفِقُونَ* وَالَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِمَآ أُنزِلَ إِلَيْكَ وَمَآ أُنزِلَ مِن قَبْلِكَ وَبِالاْءَخِرَةِ هُمْ يُوقِنُونَ* اللّه‏ُ لاَآ إِلَهَ إِلاَّ هُوَ الْحَىُّ الْقَيُّومُ لاَ تَأْخُذُهُ سِنَةٌ وَلاَ نَوْمٌ لَّهُ مَافِى السَّمَوَتِ وَمَا فِى الاْءَرْضِ مَن ذَا الَّذِى يَشْفَعُ عِندَهُ إِلاَّ بِإِذْنِهِ يَعْلَمُ مَابَيْنَ أَيْدِيهِمْ وَمَا خَلْفَهُمْ وَلاَ يُحِطُونَ بِشَى‏ءٍْ مِّنْ عِلْمِهِ إِلاّ بِمَا شَآءَ وَسِعَ كُرْسِيُّهُ السَّمَوَتِ وَالاْءَرْضَ وَلاَ يَؤُدُهُ حِفْظُهُمَا وَهُوَ الْعَلِىُّ الْعَظِيمُ* لاَآ إِكْرَاهَ فِى الدِّينِ قَد تَّبَيَّنَ الرُّشْدُ مَنَ الْغَىِّ فَمَن يَكْفُرْ بِالطَّغُوتِ وَيُؤْمِن بِاللّه‏ِ فَقَدِ اسْتَمْسَكَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقَى لاَ انفِصَامَ لَهَا وَاللّه‏ُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ* اللّه‏ُ وَلِىُّ الَّذِينَ آمَنُوا يُخْرِجُهُم مِّنَ الظُّلُمَتِ إِلَى النُّورِ وَالَّذِينَ كَفَرُوا أَوْلِيَآؤُهُمُ الطَّغُوتُ يُخْرِجُونَهُم مِّنَ النُّورِ إِلَى الظُّلُمَتِ أُوْلَآئِكَ أَصْحَبُ النَّارِ هُمْ فِيهَا خَلِدُونَ* أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِى حَآجَّ إِبَْهِمَ فِى رَبِّهِ أَنْ آتَهُ اللّه‏ُ الْمُلْكَ إِذْ قَالَ اِءبرَهِمُ رَبِّى الَّذِى يُحْىِ وَيُمِيتُ قَالَ أَنَاْ أُحْىِ وَأُمِيتُ قَالَ إِبْرَهِمُ فَإِنَ اللّه‏َ يَأْتىِ بِالشَّمْسِ مِنَ الْمَشْرِقِ فَأْتِ بِهَا مِنَ الْمَغْرِبِ فَبُهِتَ الَّذِى كَفَرَ وَاللّه‏ُ لاَ يَهْدِى الْقَوْمَ الظَّلِمِينَ* أَوْ كَالَّذِى مَرَّ عَلَى قَرْيَةٍ وَهِىَ خَاوِيَةٌ عَلَى عُرُوشِهَا قَالَ أَنَّى يُحْىِ هَذِهِ اللّه‏ُ بَعْدَ مَوْتِهَا فَأَمَاتَهُ اللّه‏ُ مِاْئَةَ عَامٍ ثُمَّ بَعَثَهُ قَالَ كَمْ لَبِثْتَ قَالَ لَبِثْتُ يَوْما أَوْ بَعْضَ يَوْمٍ قَالَ بَل لَّبِثْتَ مِاْئَةَ عَامٍ فَانظُرْ إِلَى طَعَامِكَ وَشَرَابِكَ لَمْ يَتَسَنَّهْ وَانظُرْ إِلَى حِمَارِكَ وَلِنَجْعَلَكَ آيَةً لِلّنَّاسِ وَانظُرْ إِلَى الْعِظَامِ كَيْفَ نُنشِزُهَا ثُمَّ نَكْسُوهَا لَحْما فَلَمَّا تَبَيَّنَ لَهُ قَالَ أَعْلَمُ أَنَّ اللّه‏َ عَلَى كُلِّ شَى‏ءٍْ قَدِيرٌ* للّه‏ِ مَافِى السَّمَوَتِ وَمَا فِى الاْءَرْضِ وَإِن تُبْدُواْ مَافِى أَنفُسِكُمْ أَوْ تُخْفُوهُ يُحَاسِبْكُم بِهِ اللّه‏ُ فَيَغْفِرُ لِمَن يَشَآءُ وَيُعَذِّبُ مَن يَشَآءُ وَاللّه‏ُ عَلَى كُلِّ شَى‏ءٍْ قَدِيرٌ* آمَنَ الرَّسُولُ بِمَآ أُنزِلَ إِلَيْهِ مِن رَّبِّهِ وَالْمُؤْمِنُونَ كُلٌّ آمَنَ بِاللّه‏ِ وَمَلَآئِكَتِهِ وَكُتُبِهِ وَرُسُلِهِ لاَ نُفَرِّقُ بَيْنَ أَحَدٍ مِّن رُّسُلِهِ وَقالُواْ سَمِعْنَا وَأَطَعْنَا غُفْرَانَكَ رَبَّنَا وَإِلَيْكَ الْمَصِيرُ* لاَ يُكَلِّفُ اللّه‏ُ نَفْسا إِلاَّ وُسْعَهَا لَهَا مَاكَسَبَتْ وَعَلَيْهَا مَا اكْتَسَبَتْ رَبَّنَا لاَ تُؤَاخِذْنَآ إِن نَّسِينَآ أَوْ أَخْطَأْنَا رَبَّنَا وَلاَ تَحْمِلْ عَلَيْنَآ إِصْرا كَمَا حَمَلْتَهُ عَلَى الَّذِينَ مِن قَبْلِنَا رَبّزنَا وَلاَ تُحَمِّلْنَا مَالاَ طَاقَةَ لَنَا بِهِ وَاعْفُ عَنَّا وَاغْفِرْ لَنَا وَارْحَمْنَآ أَنتَ مَوْلَنَا فَانصُرْنَا عَلَى الْقَوْمِ الْكَفِرِينَ*.

ترجمه: پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله فرمودند: هر كس چهار آيه از اول سوره بقره و آية الكرسى را با دو آيه رعد از آن و سه آيه آخر آن سوره را تلاوت كند هيچگونه بدى و ناراحتى در جان و مال خود نبيند و شيطان نزديك او نمى‏شود و قرآن را فراموش نمى‏كند.محمد على حسينى مقدّم و محسن آشتيانى